Interne werking
In de loop van haar bestaan zijn er een aantal structuren en processen voor de interne organisatie van de Jonge Academie ontstaan en gegroeid. Deze structuren en processen zijn het resultaat van permanente reflectie en openheid voor best practices. Zo is en blijft de Jonge Academie op elk moment de beste versie van zichzelf.
Hieronder vind je meer informatie over de sleutelmomenten en -structuren in het werkjaar van de Jonge Academie:
Voorjaarstweedaagse en Najaarstweedaagse
De Jonge Academie vergadert twee keer per jaar plenair in Brussel op een tweedaagse. Op dat moment vindt de algemene vergadering plaats, worden er nieuwe werkgroepen gevormd en vindt typisch ook een publieksevent plaats rond een thema met bijzondere relevantie.
Op de Voorjaarstweedaagse start het werkjaar van de Jonge Academie dat van april tot maart loopt. Op dat moment worden de nieuwe leden van de Jonge Academie geïnaugureerd en gebeurt desgevallend de voorzitterswissel.
Werkgroepen en JA-dagen
Om thema's te bespreken en specifieke initiatieven zoals events, publicaties, acties achter de schermen, ... voor te bereiden, worden werkgroepen gevormd. Dit gebeurt op initiatief en/of onder leiding van één of meerdere werkgroeptrekkers.
De actieve werkgroepen vergaderen één keer per maand op zogenaamde Jonge Academiedagen (JA-dagen). In principe gaan deze JA-dagen door op het Paleis der Academiën in Brussel, tijdens de COVID-crisis werd er online vergaderd.
Vier pijlers/beleidsdomeinen
Sinds haar oprichting heeft de Jonge Academie zich geprofileerd aan de hand van vier pijlers of beleidsdomeinen. Elke werkgroep en activiteit valt in principe onder (minstens) één van deze pijlers:
Beleid
De Jonge Academie wordt vaak betrokken in het debat over wetenschapsbeleid en onderzoeksfinanciering. Binnen deze pijler wordt nagedacht over het huidige beleid vanuit het standpunt van jonge onderzoekers en vanuit de functie van wetenschap en kunst meer algemeen. Er wordt gezocht naar alternatieven en manieren om op een constructieve manier bij te dragen aan (beter) beleid.
Wetenschapscommunicatie
De Jonge Academie hecht veel belang aan heldere, genuanceerde en inclusieve wetenschapscommunicatie. Het gaat dan niet per se over het communiceren van specifieke onderzoeksresultaten; wel over het belang van wetenschapscommunicatie als manier om de wetenschappelijke methode uit te dragen naar een breder publiek. We denken dus na over het aanspreken van specifieke doelgroepen (en hoe dat te doen), over inclusieve communicatie en over de diversiteit van wetenschappers en samenleving. Via deze vragen en antwoorden, werken we aan principes van 'goede' wetenschapscommunicatie die breed gedragen en breed toepasbaar zijn, wat betekent dat ze in elke vorm van wetenschapscommunicatie vertaald kunnen worden naar specifieke, praktische handvaten.
Interdisciplinariteit / Wetenschap en Kunst
De Jonge Academie is een groep van jonge wetenschappers en kunstenaars uit heel diverse disciplines. Het is dan ook niet verwonderlijk dat interdisciplinair onderzoek één van haar kerninteresses is. De Jonge Academie pleit daarbij niet per se voor meer interdisciplinair onderzoek, wel voor beter interdisciplinair onderzoek.
Die interdisciplinariteit omvat ook de samenwerking tussen wetenschappen en kunsten; een samenwerking die de Jonge Academie actief wilt beoefenen en bevorderen.
Internationalisering
Deze pijler omvat niet alleen internationale thema's zoals mobiliteit van onderzoekers en beleidsontwikkelingen op Europees niveau, maar ook de vertegenwoordiging van de Jonge Academie in het buitenland en de uitbreiding en versterking van haar internationale netwerk.
De Jonge Academie is actief in meerdere internationale en Europese samenwerkingsplatformen, zoals Young Academies Science Advice Structure en European National Young Academies, etc. Naast onze betrokkenheid in deze overkoepelende organisaties, onderhouden we ook goede bilaterale contacten met onze collega-Jonge Academies in Europa en daarbuiten.
Voorzitterschap
De voorzitter(s) van de Jonge Academie is/zijn verantwoordelijk voor de dagelijkse werking van de Jonge Academie. Zij waken over de missie en visie van de Jonge Academie en helpen deze te vertalen in concrete inhoudelijke, organisatorische en financiële beslissingen.
Functie
Het Huishoudelijk Reglement bepaalt dat er minimum één en maximum twee voorzitters is/zijn. Binnen de duo’s is tot hiertoe steeds gelijkheid geweest: er is geen sprake van voorzitter en ondervoorzitter, maar van twee co-voorzitters. Dat maakt de voorzittersrol minder belastend en de JA kan blijven functioneren wanneer een voorzitter onverhoopt zou uitvallen.
Het reglement bepaalt weinig over de rol van de voorzitter(s). In de praktijk bepalen voorzitters deze in grote mate zelf. Voorzitters zijn het gezicht van de hele Jonge Academie als organisatie naar buiten, zoals elke voorzitter van een vereniging. Daarom worden ze vaak aangeschreven om de JA te vertegenwoordigen in debatpanels of adviesraden. Het staat hen vrij zelf in te gaan op de vele verzoeken of die te delegeren aan (bestuurs)leden.
Voorzitters zitten vaak (virtueel) samen met het secretariaat om de uitvoering te coördineren van dagelijkse beslissingen. Dit vierkoppig “JA-bureau” vergadert in principe wekelijks sinds 2021. Voor een efficiënte communicatie kunnen bestuursleden aansluiten op dit JA-bureau voor het bespreken van bepaalde kwesties binnen hun pijler.
Verkiezing
Elk lid kan zich apart of in duo kandidaat stellen voor het voorzitterschap. In het verleden hebben de kandidaat-voorzitters telkens een korte nota met de leden gedeeld waarin ze schrijven over zichzelf en over hun visie op de Jonge Academie en hun voorzitterschap. Er zijn echter nog nooit échte verkiezingen geweest waarin verschillende voorzitters of duo’s het tegen elkaar opnamen.
Om de twee werkjaren (bv. in 2019, 2021 en 2023) wordt er onder en door de leden een nieuwe voorzitter of voorzittersduo verkozen. De verkiezing gebeurt op de Najaarstweedaagse, het mandaat gaat in op de daaropvolgende Voorjaarstweedaagse.
In 2023 werden Sandra Van Puyvelde en Bart Vermang co-voorzitters van de Jonge Academie.
Secretariaat
Het secretariaat van de Jonge Academie wordt gedragen door één of meerdere beleidsmedewerkers. Aangezien de ledenbasis van de Jonge Academie elk jaar wisselt zorgen voor de continuïteit en het overzicht. Zij houden de Jonge Academie draaiende op het vlak van de interne werkingen en voeren alle inhoudelijke, organisatorische en financiële beslissingen uit. Zij bereiden de werkzaamheden van de Jonge Academie inhoudelijk voor en dragen de verantwoordelijkheid voor de adminstratieve verplichtingen van de Jonge Academie, zoals de subsidieaanvragen en de jaarverslagen.
De beleidsmedewerkers en de voorzitters houden een wekelijkse bureauvergadering.
Bestuur
Het bestuur van de Jonge Academie bestaat naast de voorzitter(s) uit twee vertegenwoordigers van elke pijler. Deze acht bestuursleden houden het overzicht over alle activiteiten binnen hun pijler. De vertegenwoordigers zetelen voor twee jaar in het bestuur en zijn alternerend verkozen, waardoor elk jaar één van beide co-vertegenwoordigers uit de functie stapt, en de andere aangesteld blijft, terwijl een nieuwe co-vertegenwoordiger erbij komt. Het bestuur van de Jonge Academie wordt aangesteld door de Algemene Vergadering van de Jonge Academie.
Ambsthalve worden ook de volgende functies uitgenodigd voor de bestuursvergaderingen:
- De coördinator van Expeditie Moendoes
- De vertegenwoordiger in het KAGB-bestuur
- De hoofdredacteur(s) van het Magazine van de Jonge Academie (MaJa)
- De beleidsmedewerkers zijn waarnemend lid van de bestuursvergaderingen.